|
|
||
Dit artikel verscheen in de Plantage Hortus van september 2000
door Fred Triep
In dit bergnummer van de Plantage Hortus wil ik aandacht schenken aan een karakteristieke bergplant uit de Europese berggebieden, de Alpenroos.
De Alpenroos is geen vertegenwoordiger van de Rozenfamilie, maar is een soort uit het geslacht Rhododendron. Rhododendron's zijn struiken en bomen uit de familie Ericaceae (heidefamilie), die voornamelijk in berggebieden op het noordelijk halfrond groeien. Tot het geslacht behoren ongeveer 1200 oorspronkelijke soorten. Vanaf het begin van de negentiende eeuw zijn er daarnaast veel hybriden ontstaan, door de kruising van Rhododendron soorten onderling. Hoewel sommige Rhododendron's de grootte van bomen bereiken, zijn het meer struiken dan echte bomen: de eerste zijtakken verschijnen laag, waardoor ze breed uitgroeien.
In de Europese berggebieden vinden we enkele soorten Rhododendrons. De gewone of roestbladige alpenroos (R. ferrugineum) vindt men in alle berggebieden van het Europese vasteland (van Spanje tot Roemenië en van Duitsland tot Albanië). De struik groeit tot een hoogte van vijfentwintighonderd meter op kalkarme bergweiden. De gewone alpenroos is een struik, die tot een meter hoog kan worden. De bladeren zijn elliptisch en aan de onderkant behaard. In de periode juni tot augustus vormen zich aan de uiteinden takken tossen rode tot rozerode belvormige bloemen.
 |
Klik op de thumbnails, als je de grote
foto's (respectievelijk 115 en 143 Kb groot) wilt zien links: De alpenroos in de rotstuin van de Hortus rechts: De alpenroos in de Pyreneeën Foto's: Fred Triep |
 |
Deze struik is evenals enkele andere Rhododendronsoorten giftig. De bladeren van de alpenroos worden verwerkt in medicinale preparaten tegen reuma en hoge bloeddruk. Uit de bladeren worden etherische oliën, glycosiden, looistoffen en Andrometoxin gewonnen Deze laatste stof wordt gebruikt in medicijnen voor het hart.
 |
Klik op de thumbnails, als je de grote
foto (150 Kb groot) wilt zien links: De bloemen van de alpenroos Foto: Fred Triep |
Daarnaast wordt in de Alpen, Pyreneeën, het centrale Spaanse hoogland op bergweiden ook nog de harige alpenroos (R. hirsutum) gevonden. Bij deze struik zijn de bladeren aan beide kanten helder groen en fijngetand aan de randen. De randen van de bladeren hebben lange haren.
In de Scandinavische bergen kunnen we de Lapland Rhododendron (R. lapponicum) aantreffen. Deze struik bloeit al in juni, nadat de sneeuw is gesmolten. Deze struik heeft zijn verspreiding om de Noordpool heen; hij wordt ook gevonden in Noord- Amerika.
In het zuiden van Portugal en Spanje vinden we langs rivieren in de bergen de soort R. ponticum, die paarse bloemen draagt. Een andere Rhododendron, die vaak in stroombeddingen wordt gevonden is de R. luteum uit Griekenland en Turkije, met geurige gele bloemen. De gifstoffen van deze struik zouden ook in de nectar voorkomen. Xenophon beschrijft in 400 voor Chr., dat Griekse huursoldaten aan de oevers van de Zwarte Zee vergiftigd zouden zijn door honing van een Rhododendron.
 |
 |
Klik op de thumbnails, als je de grote
foto's (respectievelijk 113 Kb, 137 Kb en 147 Kb groot) wilt zien links en rechts: Rododendronbomen in de Himalaya van Nepal, gefotografeerd in april 2003 Foto's: Fred Triep |
 |
Uit de Himalaya en de aangrenzende berggebieden van Tibet, China en Birma komen de meeste Rhododendronsoorten (meer dan 700 soorten), waaronder de grote R. arboreum. Deze boom wordt een paar meter hoog en draagt ook rozerode bloemen. De meeste voor tuinen gekweekte Rhododendrons zijn ontstaan door hybridisatie van Europese of Amerikaanse soorten met R. arboreum, uit stekken of weefselkweken.
In de Hortus kunt u de alpenroos vinden in de rotstuin.
Literatuur
Olav Gjærevoll en Reidar Jørgensen
Mountain flowers of Scandinavia
Trondhjems Turistforening, Trondheim, 1989
Vernon H. Heywood
Bloeiende planten van de wereld
Elsevier, 1978
Anthony Huxley and William Taylor
Flowers of Greece and the Aegean
Chattoo & Windus, 1977
Hugh Johnson
Het bomenboek
Zomer & Keuning, Wageningen
Oleg Polunin
Flowers of Europe- A field guide
Oxford University Press
Oleg Polunin and B.E. Smythies
Flowers of South- West Europe
Oxford University Press, 1973
Oleg Polunin and Adam Stainton
Concise flowers of the Himalaya
Oxford University Press, 1987
Verzorging
Heeft u vragen over de verzorging van deze plant? Die kunt u stellen op mijn forum over de verzorging van planten. Misschien weet iemand het antwoord of staat er reeds een antwoord voor u.
Deze pagina is aangevuld (met foto's) op vrijdag
26 augustus 2005.
Voor aanvullingen of reacties, stuur mij een email:
email: Fred Triep
| Terug naar (return to): | Terug naar: |