|
|
||
Dit artikel verscheen in de Hortuskrant van september 2006
door Fred Triep
| In dit herfstnummer wil ik de Japanse esdoorn bespreken, omdat deze boom in de herfst mooi rood gekleurde bladeren vormt. Tot het geslacht esdoorn (Acer). Tot het geslacht esdoorn behoren ongeveer 110 verschillende soorten bomen, die voornamelijk voorkomen in het gematigde deel van het noordelijke halfrond. Maar ook in de Aziatische tropen (onder andere op Java) komen esdoorns voor; deze bomen groeien hoog in de bergen. |
Bloemen en zaden
Kenmerkend voor de esdoorn zijn de handnervig bladeren, die tegenover elkaar staan en de typische vrucht: twee gevleugelde nootjes aan elkaar, die dwarrelend uit de bomen vallen.
 |
Klik op de thumbnails als
je de grote foto's (respectievelijk 100 Kb en 107 Kb ) wilt zien.
Links: De typische handvormige bladeren van de
gewone esdoorn
(Acer peudoplatanus) |
 |
De verschillende esdoornsoorten vormen in de lente meestal onopvallende bloemtrossen. De afzonderlijke bloempjes bestaan uit vijf kroon- en vijf kelkbladen. De bloemen zijn in aanleg tweeslachtig, maar ontwikkelen zich later tot mannelijke bloemen (dan verschrompelt de stamper) of tot vrouwelijke bloemen (dan blijven de helmknoppen van de meeldraden gesloten). In één bloeiwijze kunnen mannelijke en vrouwelijke bloemen voorkomen. Bestuiving vindt plaats door bijen en andere insecten.
 |
Klik op de thumbnails als je
de grote foto's (respectievelijk 65 Kb en 75 Kb ) wilt zien.
Links: De onrijpe esdoornvruchten hangen nog aan
de boom |
 |
Het geslacht esdoorn behoorde tot tientallen jaren geleden tot de esdoornfamilie of Aceraceae. Bij de nieuwste indeling volgen het AGP II systeem, de systematische indeling gebaseerd op het DNA van planten, wordt deze “oude” familie samen met de “oude” paardekastanjefamilie (Hippocastanaceae) toegevoegd aan de zeepboomfamilie (Sapindaceae).
Waar in Europa te vinden?
In Europa komt slechts een klein aantal esdoornsoorten voor. De twee belangrijkste zijn de gewone esdoorn (Acer peudoplatanus) en de Noorse esdoorn (Acer platanoides). De gewone esdoorn is een snelle groeier, die in zestig jaar zijn volle hoogte bereikt. In het voorjaar vormt hij bloemtrossen van geelgroene bloemen.
De Noorse esdoorn wordt ook in Nederland aangeplant, hij verdraagt de zeewind minder goed dan de inheemse gewone esdoorn. De bladeren van deze soort verkleuren geel in de herfst.
In Nederland zijn er twee esdoornsoorten, die aangeplant worden en ook verwilderen: de gewone esdoorn en de Spaanse aak of veldesdoorn (Acer campestre). De bomen worden tot onze flora gerekend. De gewone esdoorn is waarschijnlijk pas in de late Middeleeuwen in ons land ingeburgerd geraakt. Hij komt oorspronkelijk uit de Zuid- en Midden-Europese gebergten. De gewone esdoorn kan tot vijfhonderd jaar oud worden. De Spaanse aak is in Nederland inheems. Deze esdoornsoort blijft kleiner dan de gewone esdoorn, meestal is het niet meer dam een hoge struik. Hij komt algemeen voor in Zuid- Limburg en daarnaast is hij zeldzaam in het rivierengebied en in Twente en rondom Winterswijk.
Vindplaatsen op andere plekken
De meeste esdoornsoorten komen in Noord- Amerika en Azië voor. In Amerika zijn de suikeresdoorn (Acer saccharum), de rode esdoorn (Acer rubrum) en Acer saccharinum de belangrijkste soorten. De bladeren van deze bomen kleuren meer naar rood dan de Europese soorten.
In China en Japan worden waarschijnlijk de meeste esdoornsoorten aangetroffen. De Japanse esdoorn vormen samen met de sierkersen de basis van de tuinkunst aldaar. Een van de mooiste soorten is de Japanse esdoorn (Acer japonicum). De bladeren van deze kleine boom hebben zeven tot elf lobben. De bladstelen zijn donzig behaard. In de herfst verkleuren de bladeren rood. Ook de verwante soort Acer palmatum (ook vaak als Japanse esdoorn aangeduid) verkleurt in de herfst mooi. In tegenstelling tot de Europese soorten zijn de Japanse soorten klein, meestal niet hoger dan vijftien meter. Daardoor zijn het ideale tuinbomen.
Gebruik van de esdoorn
Naast zijn sierwaarde worden sommige esdoornsoorten ook gebruikt om er suiker uit te winnen. In het voorjaar hebben esdoorns een hoge worteldruk, waardoor wonden gemakkelijk plantensap “bloeden”. In New England (noordoostelijk deel van VS) wordt bij de suikeresdoorn (Acer saccharum) het sap afgetapt. Dit sap wordt ingedikt tot "maple- syrup". Uit de stroop wordt ahornsuiker gehaald.
Het hout van de gewone esdoorn (A. pseudoplatanus) en de Noorse esdoorn (A. platanoides) is gewild in de meubelindustrie. Dit hout is lichtgeel met een warme glans en het heeft een mooie tekening van de jaarringen. Het wordt tengevolge van zijn licht kleur graag gebruikt in keukens. Ook het rugblad van violen bestaat vaak uit esdoornhout.
De Japanse esdoorn kunt u in de Hortus vinden in het Japanse perk naast de Oranjerie. Er staat ook een flinke Spaanse aak en een klein exemplaar van Acer davidii, beide in het Acer- vak, naast de tropische kas. De grootste esdoorn collectie in Nederland kunt u zien bij kwekerij/plantentuin Esveld in Boskoop (http://www.esveld.nl/).Literatuur
D.M. van Gelderen, P.C. de Jong & H.J. Oterdoorn
Maples of the World
Timber Press, 1994
Hugh Jansen
Het bomenboek- Bomen en struiken in onze tuinen en parken, bossen en
landschappen.
Zomer & Keuning, Wageningen
ISBN 90 210 0325 2
E.J. Weeda, R. Westra, Ch. Westra en T. Westra
Nederlandse Oecologische Flora- Wilde Planten en hun relaties, deel 3
IVN
Esdoorn- Wikipedia
http://nl.wikipedia.org/wiki/Esdoorn
Angiosperm Phylogeny Website, Versie
6, Mei 2005
http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/
APG II –systeem
– Wikipedia
http://nl.wikipedia.org/wiki/APG_II_systeem
Verzorging
Heeft u vragen over de verzorging van deze boom? Die kunt u stellen op mijn
forum
over de verzorging van planten. Misschien weet iemand het antwoord of staat
er reeds een antwoord voor u.
Deze pagina is nieuw aangemaakt op donderdag
21 september 2006.
Voor aanvullingen of reacties, stuur mij een email:
email: Fred Triep
| Terug naar (return to): | Terug naar: |