Achter de Palmenkas in de Hortus staat een osage doorn. De osage doorn is een boom, die in de Verenigde Staten in een beperkt gebied voorkomt. Zijn verspreidingsgebied ligt nu rondom de Red River in zuid Oklahoma, noord Texas en zuidwest Arkansas. Dit is ook het gebied van de Osage indianen, waarna de boom genoemd is. Zij gebruikten het hout voor hun bogen.

Klik op de thumbnails als je de grote foto's (respectievelijk 204 Kb en 174 Kb ) wilt zien. Links: De osagedoorn (helaas helemaal staand tussen andere bomen) in de Hortus Rechts: Een deel van de osagedoorn uit de Hortus, die de vertakkingen van de stam en een deel van de bladerkroon laat zien. Foto's : Fred Triep

De osage doorn (Maclura pomifera) heeft verschillende namen, zoals osage-orange, horse-apple, hedge- apple en bois d’arc. Hij behoort met nog elf andere soorten tot het geslacht Maclura. De naam is een eerbetoon aan de geoloog William Maclure, die grote delen van de VS geologisch in kaart heeft gebracht. Het geslacht Maclura is een van de veertig geslachten uit de moerbeiboom familie of Moraceae. Tot deze familie van subtropische en tropische planten behoren 1100 soorten, waaronder de moerbeiboom (Morus), ongeveer 750 soorten van het geslacht vijg (Ficus) en de broodvrucht, jackfruit en tjampedak (soorten uit het geslacht Artocarpus). De planten uit deze familie zijn gekenmerkt door samengestelde, onopvallende bloemen en samengestelde vruchten. Daarnaast bevat de stam vaak wit melksap.

Klik op de thumbnails als je de grote foto's (respectievelijk 172 Kb en 142 Kb ) wilt zien. Links: De stam van de osagedoorn, die in de Hortus staat Rechts: De bladerkroon van de osagedoorn, die in de Hortus staat Foto's : Fred Triep

Mastodont

De osage doorn is een tweehuizige boom: de mannelijke en de vrouwelijke bloemen verschijnen op verschillende bomen. De bomen kunnen 8 tot 15 meter hoog worden. De glanzende, lancetvormige bladeren staan op een twijg, samen met een scherpe doorn. De vruchten zijn samengesteld en lijken op de windingen van de hersenen en worden daarom ook wel 'monkey brains' genoemd. De vruchten zijn voor de mens oneetbaar, maar de meeste 'hedendaagse' dieren eten ze evenmin. Al heeft onderzoek met paarden en olifanten aangetoond, dat zij de vruchten wel lusten

De samengestelde vruchten lijken op hersenen en worden 'monkey brains'genoemd

Men vemoedt, dat de productie van deze vruchten een anachronisme (= een overblijfsel uit vroegere tijden) is. Het huidige beperkte verspreidingsgebied van de osage doorn zou verklaard kunnen worden door het uitsterven van de mammoet, de mastodont en de paarden op de vlakten in Amerika in het Pleistoceen. Zij aten de vruchten waarschijnlijk graag. Daardoor zou de verspreiding van de boom beperkt blijven tot het gebied, waarin hij nu voorkomt.

Klik op de thumbnails als je de grote foto's (respectievelijk 92 Kb en 60 Kb ) wilt zien. Links: Twee vruchten van de osagedoorn, met daarnaast een euro om de grootte te kunnen inschatten Rechts: Twee opengesneden vruchten van de osagedoorn (met daarnaast een euro om de grootte te kunnen inschatten), waarin geen zaden te vinden zijn. Foto's : Fred Triep

Scherp windscherm

Behalve als hout voor de indianenbogen, werd deze boom met zijn scherpe doorns gebruikt als afscheiding voor het vee.  Dit was voor de invoering van prikkeldraad in de 19^de eeuw. Nu gebruiken Amerikanen de boom nog als windscherm. Ook kan uit het gelige hout een geel/oranje kleurstof gewonnen worden.

Voor aanvullingen of reacties, stuur mij een email: