Cycadeeën (Cycadales)

Dit artikel verscheen niet eerder in de Hortuskrant, maar ik schreef het voor deze website als aanvulling op het artikel over Dioon edule.

door Fred Triep    

De Cycadales zijn de primitiefste zaadplanten.  Cycadeeën worden in het dagelijkse taalgebruik ook wel palmvarens genoemd, maar het zijn geen palmen en geen varens. Deze groep komt voor in Tropische, Subtropische en warm gematigde streken van de wereld, met name in Zuid- Afika, zuidoost Azië, Australië, Zuid- Amerika, Centraal Amerika en de Caribische eilanden. De groep bestaat al 250 miljoen jaar. Hun bloeiperiode lag in het  Mesozoicum (225- 62 miljoen jaar geleden), de periode waarin ook de Dinosauriërs voorkwamen. Er zijn nu 185 soorten beschreven, die tot 11 geslachten en 3 families worden gerekend.

Cycadeeën dragen lange bladeren, die aan de top van de stam verschijnen. De bladeren bestaan uit talloze blaadjes, die aan weerszijden van de centrale as van het blad liggen. Boven op de stam worden de vrouwelijke of mannelijke kegels gevormd. Cycadeeën zijn tweehuizig, er zijn aparte mannelijke en aparte vrouwelijke planten. De kegels zijn opgebouwd uit speciale blaadjes, die sporophyllen worden genoemd. De sporophyllen zijn spiraalsgewijs gerangschikt rond de kegel. Op deze sporophyllen zitten de voortplantingscellen, bij de vrouwelijke kegels zijn dat twee zaadknoppen met elk een eicel en bij de mannelijke kegels talrijke sporangia, die stuifmeel leveren. De kegels lijken op die van naaldbomen, maar zij kunnen veel langer worden. Er zijn vrouwelijke kegels bij de cycadeeën bekend, die 75 cm lang zijn en 40 kg wegen.

 Cycadeeën worden gekweekt voor hun sierwaarde, maar sommige soorten worden in Afrika en Azië ook gebruikt als voedingsbron. Het zetmeelrijke meel uit de binnenste delen van de stam van Cycas soorten kan gegeten worden, als het eerst gewassen en gespoeld wordt om de aanwezige gifstoffen cycasine en macrozamine te verwijderen. Van het stamzetmeel, dat ook wel sago wordt genoemd, bakt men brood. De gifstoffen in de Cycadeeën zorgen er voor, dat ze weinig last van planteneters en parasieten hebben.

Hieronder ziet u de indeling van de Cycadeeën, die Dennis W. Stevenson van de New York Botanical Garden in 1992 maakte.

Binnenkort kunt u ook op de geslachtsnamen in de rechterkolom klikken om foto's van planten te zien

Orden Suborden Families Subfamilies Tribes Subtribes Geslachten
Cycadales Cycadinae Cycadaceae   Cycas
Zamiinae Stangeriaceae Stangerioideae   Stangeria
Bowenioideae   Bowenia
Zamiaceae Zamioideae Zamieae Zamiinae Zamia
Chigua
Microcycadinae Microcycas
Ceratozamieae   Ceratozamia
Encephalarteae Encephalarteae Encephalartinae Encephalartos
Macrozamiinae Macrozamia
Lepidozamia
Diooeae   Dioon

 

Literatuur

David L. Jones
Cycads of the World
Reed Books, 1993

Loran M. Whitelock
The Cycads
Timber Press, 2002

Mexicaanse palmvaren - Wikipedia
http://nl.wikipedia.org/wiki/Mexicaanse_palmvaren

Mijn Cycads
http://www.mijncycads.be/

 

Deze pagina is nieuw aangemaakt op maandag 31 december 2007

Voor aanvullingen of reacties, stuur mij een email:

Stuur je reactie ! email: Fred Triep